Historie

DE GESCHIEDENIS EN BETEKENIS VAN DE CULTUURHISTORISCHE OPTOCHTEN VOOR SAASVELD

Ons mooie Twentse dorp Saasveld kent een rijke historie. Al in 797 na Christus werd in geschriften de marke Dulder genoemd. De daarop volgende eeuwen was vooral de plek van de huidige Plechelmuskerk het centrale punt van het dorp.

Ruim negen eeuwen geleden was de familie Saterslo bezig de marke in haar bezit te krijgen en werd hier het kasteel gebouwd. In 1397 ging door erfopvolging het eigendom van het kasteel en landerijen over naar de adellijke familie Van Reede. Vanaf 1665 werd één van de zalen van het kasteel gebruikt als parochiekerk van Saasveld. Het kasteel met gronden en boerderijen werd in 1735 verkocht aan de familie Droste zu Vischering, die er echter nooit heeft gewoond. In 1818 werd het ondertussen vervallen gebouw afgebroken.

Ondanks het feit dat er van het verleden nog maar weinig fysiek zichtbaar is, koestert Saasveld en haar inwoners de historie en de daarbij behorende gebruiken en tradities. Dit lieten ze in het verre verleden op bijzondere momenten al blijken, zoals door de optochten in 1926 bij de opening van de nieuwe Plechelmuskerk en in 1946 bij de viering van de bevrijding na de 2e Wereldoorlog.

Vele oudere inwoners weten zich nog goed de folkloristische optocht van 1965 te herinneren, waarbij de organisatie in handen was van de folkloristische vereniging Saterslo (met name in de persoon van G.J. Hesselink jr. Holtkamp). Deze vereniging had een 3-tal afdelingen te weten de schutterij, de klootschieters en de midwinterhoornblazers.

Na een wat langere stilteperiode volgde in 1980 een geweldige wederopstanding. Via destijds wethouder Bennie Franken Volmerink (Loo-Bennie) was het gelukt een antieke ophaalbrug van Looze (bij Gramsbergen) over de gracht bij de toegang naar de kerk te plaatsen. Dit feit was voor een optochtcomité onder de bezielende leiding van dezelfde Bennie Franken Volmerink aanleiding het dorp te mobiliseren voor een cultuurhistorische optocht. Vooral op dat moment bleek hoe sterk de Saasveldenaren verbonden waren met hun cultuur en historie. Deze werden treffend uitgebeeld met wagens, loopgroepen en eenlingen. Daarbij hoorden onder andere oude beroepen en gebouwen, boerenbruiloften, kerkgangers en bijzondere inwoners van Saasveld. Een bijzonder positief neveneffect was de sociale cohesie binnen het dorp door de vorming van allerlei buurten binnen de bestaande 4 buurtschappen.

Mede door het fantastische succes van deze optocht nam het comité het besluit om bij volgende bijzondere gelegenheden opnieuw aan de slag te gaan met de organisatie van een dergelijke optocht. De eerste aanleiding was al spoedig, toen in 1985 de jubilea werden gevierd van de Koninklijke Muziekverenging St. Caecilia (100 jaar) en de voetbalvereniging Saasveldia (75 jaar). Veel onderwerpen uit 1980 werden opnieuw uitgebeeld, alleen was de kwaliteit beter door meer verdieping en kennis over het onderwerp en betere technieken voor de realisatie van de uitbeelding.

Daarna duurde het twaalf jaar en was het 1000-jarig bestaan van de Marke Dulder aanleiding voor de optocht van 1997. Naast onderwerpen uit eerdere optochten bleek dat de buurten zich nog meer hadden verdiept in de historie, waardoor onder andere het verhaal van Huttenklaos en de laatste tocht van de maarschalk prachtig mooi werden uitgebeeld.

In 2010 waren wederom de jubilea van de muziek- en voetbalvereniging (respectievelijk 125 en 75 jaar) aanleiding om als organisatiecomité (onder nieuw voorzitterschap van Ben Munsterhuis) de handschoen op te pakken. En wederom een geslaagd evenement voor heel Saasveld en de regio met ruim 40.000 bezoekers. Grote indruk maakten toen de uitbeelding van de hongerwinter en de textielfamilie Spanjaard.

Aangezien een eerstvolgende bijzondere gelegenheid zich pas voor zou doen in 2026 (100-jarig bestaan van de Plechelmuskerk) werd besloten om tussentijds in 2020 de vijfde cultuurhistorische optocht te organiseren. Na enkele bijeenkomsten van het fors verjong de comité werden op 13 november 2018 in zaal Bruins de plannen gepresenteerd.